Project in beeld
Ondertussen in ...
Niet te missen ...
Post uit België
De zomer stond traditiegetrouw in het teken van de selectie van de projecten voor het Blauwe Kamer Jaarboek dat in december verschijnt. De commissie onder leiding van scheidend voorzitter Joks Janssen koos uit ruim 120 inzendingen 21 voorbeeldige projecten.
Wat me vooral is bijgebleven is de oproep van de commissie om ‘ons’ landschap te zien als belanghebbende, als een volwaardige ‘stakeholder’ wiens belangen verdedigd moeten worden tegen oprukkende ruimteclaims, zoals woningbouw of windmolens. Zoals de Franse filosoof Bruno Latour zegt: ‘Geef niet-mensen, zoals dieren, planten en landschappen ook een stem.’
Mede vanwege dit pleidooi zullen we in het jaarboek aandacht vragen voor de zogenoemde ‘verdozing’, waarbij in het hele land cultuurlandschappen op welhaast achteloze wijze ten prooi vallen aan de bouw van distributiecentra, bedrijfshallen en datacenters. Achter dit fenomeen gaat een paradox schuil: het maatschappelijk verzet tegen dergelijke logistieke bouwprojecten groeit, terwijl deze projecten onmiskenbaar het gevolg zijn van ons eigen handelen. De vele kilometers aan logistieke dozen zijn de ruimtelijke weerslag van een koopcultuur waarin we met groot gemak en achter onze computers het ene na het andere product bestellen.
Rijksadviseur Berno Strootman ageert al enige tijd tegen de verdozing. Hij roept de politiek op niet langer ‘maagdelijke gronden’ aan te bieden voor de bouw van internationale distributiecentra. ‘Het feit dat Alibaba niet voor Nederland koos is een zegen voor ons landschap’, aldus Strootman.
Van een hele andere orde, maar ook een appèl aan de politiek – of eigenlijk een aanklacht – zijn de wiptoestellen bij de omstreden grensmuur tussen de Verenigde Staten en Mexico, waarvan we in dit e-zine een korte film hebben. Bedenker Ronald Rael lijkt met het kunstproject van elkaar gescheiden familieleden te verbinden, maar eigenlijk toont hij vooral aan hoe wreed de scheidslijn is. Dat de wippende kinderen met een drone gefilmd moesten worden toont aan hoe hard de grens in werkelijkheid is.
Mark Hendriks, hoofdredacteur
Foto's Ronald Tilleman
Het landschap rondom het Twentse dorp Enter bestaat uit langwerpige ‘kamers’, omsloten door oude bomen en brede houtwallen. In een van die kamers ontwierpen de landschapsarchitecten van Eelerwoude en de architecten van Reitsema & partners een nieuw landgoed.
De lange, slanke gebouwen – een hoofdgebouw en twee bijgebouwen – sluiten aan bij de langgerekte vorm de landschapskamer. Een dubbele bomenrij markeert niet alleen de oprit, maar ook de contour van de kamer. Zichtlijnen, zoals naar het dal van de Regge, verbinden de gebouwen met het omliggende landschap. Tussen de drie gebouwen – eigentijdse versies van de typische Twentse schuur – ligt een halfverhard erf, met eromheen bloemrijk en kruidenrijk grasland.
Project landgoed Bolscher
Locatie Enter
Ontwerpers Eelerwoude; Reitsema &partners architecten
I.s.m. Vero Interieur
Uitvoering Lucassen bowtechniek
Ontwerp 2017 – 2018
Realisatie 2018
VAN DE BNSP
Op 17 september organiseert de werkgroep Duurzame Stedelijke Ontwikkeling een excursie naar Pijnacker. Met een toelichting over recente ontwikkelingen op het gebied van duurzaam en klimaatbestendig openbareruimteontwerp in drie wijken in Pijnacker. Daarna te voet een bezoek aan het woonbuurtje Boszoom, met toelichting van de ontwerpers Frank Maas en Arnold Meijer.
Klik hier voor meer info en inschrijving.
Op 27 september staat een fietsexcursie door Sittard-Geleen op de agenda. Thema: ‘Anders groeien’. Cas Denissen, gemeentelijk beleidsadviseur stedelijke ontwikkeling, neemt je mee langs een aantal voorbeelden van stedelijke ontwikkeling in dit deel van de mijnstreek.
• Circulaire kenniseconomie als vliegwiel (Brightlands Chemelot Campus, Geleen Centrum)
• Ruimte scheppen voor initiatief vanuit de samenleving (Abshoven)
• Historie, cultuur en landschap als dragers voor nieuwe programma’s (CentrumSittard, Corio Glana)
Klik hier voor meer info en inschrijving.
VAN BLAUWE KAMER
Het septembernummer van de papieren Blauwe Kamer staat in het teken van het beste afstudeerwerk in stedenbouw en landschapsarchitectuur van het afgelopen studiejaar. Samen met KuiperCompagnons, NVTL en Jong BNSP organiseren we hierover op 2 november een speciale bijeenkomst bij de Academie van Bouwkunst in Amsterdam. Onder leiding van moderator Bart Cosijn gaat de nieuwe generatie ontwerpers in gesprek over hun afstudeerprojecten.
Wat zijn de actuele opgaven? Welke methodiek is gehanteerd? Hoe zien zij de toekomst van het vak?
Verder de feestelijke bekendmaking van het beste afstudeerproject van een master- en van een bachelorstudent.
Project Lukhanyo Hub
Locatie Kaapstad, Zuid-Afrika
Ontwerpers OKRA; RCDC; Isidima
I.s.m. Dr Lindsay Howe, ETH; 1 to 1 Agency of Engagement; Jack Carter Architects;
Max Fordham Engineering; Ian Mills
Opdrachtgevers Intlanganiso School; Western Cape Education Department; Western Cape Department of Culture, Arts & Sport
Realisatie vanaf 2019
De buitenruimte van een middelbare school in een buitenwijk van Kaapstad (de township Khayelitsha) wordt heringericht tot een zogenaamde buurthub. Het idee is dat het terrein – dat voor een groot deel braak ligt – een sleutelrol gaat vervullen in de ontwikkeling van de omliggende wijk. Of zoals de ontwerpers van het jubilerende OKRA (het bureau bestaat 25 jaar) schrijven: ‘Een veilige ruimte voor alle bewoners om te leren, te spelen en te ontmoeten.’ Zo zijn er kortgeleden sportfaciliteiten gerealiseerd die ook door andere scholen in de buurt gebruikt worden, en moet op termijn een gezondheidscentrum verrijzen.
De volgende stap bestaat uit simpele duurzaamheidsingrepen, zoals opslagtanks en waterbassins waar regenwater wordt opgevangen. Het ontwerp bevat verder schaduwrijke plekken (door bijvoorbeeld pergola’s), het hergebruik van afval en een schooltuin voor voedselproductie (waarvan het eerste deel inmiddels gereed is). Meer groen moet de biodiversiteit vergroten.
‘Het nieuwste boek van Andreas Faludi – The Poverty of Territorialism – is zeker de moeite waard. Ik ben een enorme fan van hem en zijn gedachtegoed. De theoretische bespiegelingen van de voormalige hoogleraar op ons vak zijn voor mij altijd een inspiratiebron geweest, zeker tijdens mijn promotieonderzoek.
In dit boek verkent Faludi de mogelijkheden van een Europese planning om de grote vraagstukken van vandaag op te lossen. Hij pleit ervoor om over de administratieve grenzen tussen de natiestaten heen te kijken. Volgens Faludi is bijvoorbeeld het stroomgebied van een rivier een interessant gebied om ruimtelijke opgaven in ogenschouw te nemen.
In zijn nieuwste boek gaat Faludi niet in op de vraag hoe binnen de bureaucratie van de Europese Unie een Europees planningsysteem vorm moet krijgen. Ik vind dat niet erg. Een theoreticus als Faludi hoeft niet praktisch te zijn, zijn taak is vooral om ongebaande paden te verkennen om onze vakgebieden verder te brengen. En ons als ontwerpers te stimuleren te reflecteren op de politieke betekenis van ons werk.’
Foto's Jeroen Verrecht en Olmo Peeters
De wind buldert rond mijn hoofd. Ik klamp me vast aan de iele leuning als ik het trapje langs de koeltoren beklim. En dan ineens is het stil en sta ik binnen in de betonnen kolos. Plotseling heffen vrouwenstemmen van alle kanten een luid gezang aan. Hun Griekse klaagzang snijdt door de ruimte. Ondertussen rollen op een lange lichtkrant beurskoersen voorbij. Ik kijk naar boven waar de opening van de koeltoren zicht biedt op de wolken die onstuimig voorbij waaien. Met de installatie The Way Earthly Things Are Going heeft Emeka Ogboh de koeltoren omgevormd tot een indrukwekkende sacrale ervaring. Het werk is deel van festival Horst dat vanaf dit jaar plaatsvindt in Vilvoorde, een voorstad van Brussel. Op een verlaten militair domein aan de Zenne, met de koeltorens op de achtergrond. Het moet een bruisend stadsdeel worden en in de tussentijd wordt de site geactiveerd door onder meer Horst, met kunstingrepen in lege hallen en overwoekerde hoeken. Zo ensceneert Benni Bosetto een van de loodsen met een laagje weerspiegelend water, waar je doorheen kan waden om hangende sculpturen te bekijken. Fala Atelier en Tomas Dirrix ontwierpen experimentele festivalpodia.
Het hoogtepunt van de tentoonstelling in de koeltoren krijgt een heel extra dimensie nu er in België een heuse energiewedloop gaande is, door het besluit alle kerncentrales uiterlijk 2025 te sluiten. Omdat deze nu voorzien in 50 procent van de landelijke energiebehoefte, moeten in razend tempo nieuwe elektriciteitscentrales gebouwd worden. De gascentrale in Vilvoorde, die enkel nog dienstdeed als ‘piekcentrale’ en langzaam in verval was, blijkt ineens opnieuw een toplocatie waarvoor energiegiganten in de rij staan. The Way Earthly Things Are Going.
De tentoonstelling van Horst Arts & Music is t/m 15 september elke woensdag, zaterdag en zondag te bekijken van 14 tot 22 uur
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.