Project in beeld
Beeldessay
Ondertussen in ...
Binnenkijken bij…
De laatste tijd hoor ik berichten van bureaus die het werk zien teruglopen. Omdat bouw- en infraprojecten stilvallen of voorlopig geen doorgang vinden, spreken sommigen van hen zelfs van een dreigende crisis, waarbij net als tijdens de financiële crisis van tien jaar geleden gedwongen ontslagen op de loer liggen. De oorzaken zijn navenant. Door prijsstijgingen en een tekort aan materialen en grondstoffen wordt bouwen steeds duurder. Door de hoge inflatie en de oplopende hypotheekrente lopen vastgoedinvesteringen terug. En door de stikstofcrisis staan de seinen voor veel projecten nog altijd op rood.
Niet voor niets namen de ontwerpers van bureau Rijnboutt het initiatief tot een open brief, waarin zij overheid en marktpartijen oproepen via architectuur en ontwerp ‘de grote verbouwing van Nederland’ in goede banen te leiden.
De brief legt tevens een paradox bloot. Want als we naar de enorme opgaven kijken waarvoor we staan, voelt een naderende crisis in de ontwerpbranche surreëel. Ik herhaal ze hier nog maar eens: de woningcrisis, de gevolgen van klimaatverandering, energietransitie, de broodnodige omslag in de landbouw. Stuk voor stuk vraagstukken die een
doordachte ruimtelijke ordening vergen en waarbij ontwerp een sleutelrol vervult. Omdat landschapsarchitecten, stedenbouwkundigen en architecten opgaven in samenhang bekijken, omdat zij de blik op de verre toekomst hebben, omdat ze door hun verbeeldingskracht onvoorstelbare toekomsten voorstelbaar maken.
Dit moeten ook de bedenkers van het fictieve Ministerie van Maak hebben gedacht toen zij voor de zomer hun vakgenoten opriepen om met woningbouwplannen te komen die recht doen aan klimaatverandering, de energietransitie en sociale vraagstukken. De oogst van deze oproep – 101 plannen voor heel Nederland – is nu te zien op de architectuurbiënnale in Rotterdam. En in deze editie van ons e-zine. Het valt te hopen dat minister De Jonge er een kijkje neemt.
Mark Hendriks, hoofdredacteur
In het ontwerp voor de Parkbuurt in het Rotterdamse stadsdeel Hoogvliet staat het landschap voorop. Dat uit zich in de ‘groene vingers’; slierten park tussen de woningen. Het zorgt ervoor dat buren elkaar makkelijk kunnen vinden voor een praatje en dat kinderen veilig kunnen spelen. En het is te zien aan het behoud van twaalf volwassen bomen. Deze bomen geven de plek een authentieke sfeer, aldus de ontwerpers van bureau Echo Urban Design. De woningen zelf zijn eenvoudig vormgegeven en gebouwd van natuurlijke materialen. Een belangrijk onderdeel in het plan is de overgang tussen woning en park. Die ziet eruit als veranda. Een plateau en plantvak ineen, waardoor beplanting vanuit de volle grond in en over de veranda kan groeien. Bovendien bieden deze verhoogde voortuinen bewoners de nodige privacy. Parkbuurt is onderdeel van het eveneens door Echo gemaakte masterplan Oedevlietsepark. Drie andere buurten uit dit plan zijn nog in ontwikkeling.
Project stedenbouwkundig ontwerp Parkbuurt Hoogvliet
Locatie Rotterdam
Uitvoering Heijmans
Opdrachtgever gemeente Rotterdam
Ontwerp Echo Urban Design
I.s.m. RoosRos Architecten
Programma 137 woningen
Ontwerp 2017-2020
Realisatie 2021-2022
Foto's Joep van Aert
VAN DE NVTL
Soms lijkt het alsof de landschapsarchitectuur alleen in de opgaven van het hier en nu relevantie heeft. Maar wat is de cultuur van het vak, welke wereld schuilt er achter de oeuvres? Architectuurhistoricus Marinke Steenhuis grijpt het honderdjarig bestaan van de NVTL aan om in te gaan op tien bepalende boeken, één per decennium. Zo ontstaat een tijdreis door honderd jaar ideeëngeschiedenis van de landschapsarchitectuur.
Wanneer: vrijdag 18 november 2022
Waar: bureau Feddes/Olthof in Utrecht
Inschrijven via deze link
VAN BLAUWE KAMER
Ons septembernummer staat in het teken van het beste afstudeerwerk in stedenbouw en landschapsarchitectuur. Dit vieren we met een speciale bijeenkomst op 10 november op de HAS in Den Bosch. Onder leiding van Sophie Stravens gaat een nieuwe generatie ontwerpers in gesprek over hun afstudeerproject. Ook die middag: de feestelijke uitreiking van de KuiperCompagnons Afstudeerprijzen. Aanmelden kan via info@blauwekamer.nl
En alvast voor in de agenda: op 10 december presenteren we het Blauwe Kamer Jaarboek landschapsarchitectuur en stedenbouw 2022. Dit keer reizen we af naar Eindhoven.
De stip op de horizon is een klimaatrobuust 2050. Maar als we over krap 30 jaar onze woonwijken en infrastructuur willen beschermen tegen klimaatveranderingen, dan is nu het
moment om met elkaar de juiste ontwerproutes uit te stippelen.
Wat is uw aanpak om de transitie vorm te geven in het ontwerp? Met Drainflow® waterpasserende straatbakstenen van Vandersanden legt u de basis voor een sfeervol én toekomstbestendig straatbeeld. Een
ideale match tussen esthetiek en functionaliteit.
De hoogwaardige uitstraling en circulaire kenmerken van gebakken bestrating hoeven niet meer met het regenwater weg te spoelen. Visueel verschil met standaard straatbakstenen is
er nauwelijks. Concessies aan het straatbeeld hoeft u dus niet te doen. U helpt uw opdrachtgever met een waterbergende en ruimtebesparende oplossing.
Benieuwd naar inspirerende praktijkvoorbeelden en de nieuwste inzichten voor uw project? Vraag dan gratis het meer dan 40 pagina’s tellende kennisdocument over waterpasserende
bestrating aan.
Een tegengeluid voor het snelle en misschien wel onbezonnen beleid van de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Zo kun je het in oktober geopende Ministerie van Maak op de Rotterdamse architectuurbiënnale wel omschrijven. Waar Hugo de Jonge vooral lijkt te sturen op woningaantallen en tempo-maken, pleiten de initiatiefnemers van het fictieve ministerie voor woningbouwplannen die recht doen aan klimaatverandering, de energietransitie en sociale vraagstukken.
Voor de zomer riepen Kristian Koreman en Elma van Boxel van ZUS en publicist Stephan Petermann ontwerpers en andere vakgenoten op om met voorstellen te komen waarmee de 900 duizend extra woningen die blijkbaar nodig zijn, op een duurzame en verantwoorde manier gerealiseerd kunnen worden. Dit heeft geleid tot 101 ontwerpen die tot 13 november te zien zijn op de grootste maquette die ooit van Nederland is gemaakt.
Project sculptuur en pleinontwerp
Locatie Grenoble
Ontwerp Observatorium, Bureau Arpentère
Opdrachtgevers Université Grenoble Alpes, David Moinard (curator)
Periode van ontwerp 2021
Realisatie 2022
Voor een nieuw plein op de campus van de Universiteit van Grenoble ontwierp het Rotterdamse kunstenaarscollectief Observatorium een kunstwerk. Het stelt een reusachtige boomstam voor die volgens de overlevering in een ver verleden de rivier de Isère tot een andere loop dwong. Zo kwam de ruimte vrij waar nu de campus ligt. Met asfaltbrokken van de parkeerplaats die hier ooit lag, is een bestratingspatroon gelegd in de vorm van een kronkelige rivier. Daarlangs zijn bomen en struiken uit de Alpen geplant.
Het kunstwerk zelf is van gegoten beton, een techniek die nota bene in Grenoble werd uitgevonden. Samen met de ‘asfaltrivier’ vormt de sculptuur een nieuw sociaal hart op het universiteitsterrein. Tussen de stenen groeien grassen, kruiden en bloemen. Het project is bovendien onderdeel van een groot openbaar kunstproject, onder leiding van curator David Moinard.
Smartland is een creatief en multidisciplinair ontwerpbureau voor landschapsarchitectuur. De elf medewerkers werken vanuit de Tuin van Bret in Amsterdam, een plek die past bij hun missie en de nadruk die ze leggen op de urgente opgaven van deze tijd.
Dit circulaire en ambachtelijke bedrijventerrein – het eerste van Nederland – is een groene oase in een drukke stad. Gelegen pal naast het station Sloterdijk, biedt de tuin een
onderkomen aan ondernemers die elkaar inspireren en versterken. De tuin is circulair, innovatief en continu in bedrijf. Een inspirerende werkplek dus die ruimte biedt aan experiment,
ontmoeting en geweldige lunchervaringen onder de pergola van de stadswijngaard.
Foto Ilco Kemmere
LANDSCHAPSONTWERPER EN THEATERMAKER TOM STRUYF WOONT EN WERKT IN ANTWERPEN ÉN IN ROTTERDAM. HIJ IS GEFASCINEERD DOOR WAT ONZE TWEE LANDEN BINDT EN VAN ELKAAR SCHEIDT. IN DEZE AFLEVERING: GROEN IN DE STAD
Foto's Hanne Struyf
Onder de titel 'Rotterdam wordt groen!' presenteert de stad in de entree van de bibliotheek acht grote projecten die in de loop van de komende jaren worden gerealiseerd. 'Van groen word je blijer!' staat er. En dat is te zien. De maquettes zijn imponerend en wekken de vrolijke belangstelling van jong en oud. De ambitie is groot, de lat ligt hoog: zo transformeert de lawaaiige autoweg Westblaak tot het ruime en rustige Blaakpark, wordt de reuzenrotonde Hofplein een levendig stadsplein, en krijgt Rotterdam met het Hofbogenpark haar eigen equivalent van de New Yorkse High Line: een twee kilometer lang parkviaduct in het spoor van de voormalige Hofpleinlijn. Een vast en vanzelfsprekend ingrediënt in al deze plannen: bomen. Want 'bomen zorgen voor schaduw waardoor het minder heet wordt op straat. Doordat de wind door de takken waait, voelt het minder warm aan. Hun wortels zuigen het water van de regen op, waardoor je minder last hebt van plassen op straat.' Het klinkt als een les toekomstbestendigheid voor kleuters, maar het is klare, duidelijke taal van een stadsbestuur dat vooruitkijkt.
Honderd kilometer ten zuiden van Rotterdam ligt een in omvang vergelijkbare havenstad. Maar als je op het viaduct over de Antwerpse Ring over de skyline uitkijkt zie je al dat hier andere prioriteiten gelden: het groen dat boven de gebouwen uit rijst is schaars. In de binnenstad moet je immers goed zoeken naar een volwassen boom. Bomen zijn in Antwerpen te duur in onderhoud, en daarom hebben nieuwe pleinen een andere kleur: zittend op een bankje op het Operaplein of het Zaha Hadidplein – allebei aan de voet van iconische gebouwen – kun je maar moeilijk zien welk seizoen het is, omdat er amper een plukje groen te bespeuren valt. Of toch, het nieuwe Mediaplein is een uitzondering. Daar werden tien minuscule boompjes aangeplant. Kort na de oplevering noemde de schepen (= de wethouder) voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening de nieuwe inrichting trots 'een groene long in een dichtbevolkte wijk'. Tja. In een zee van grijs word je zelfs van een beetje groen al blijer.
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.