Project in beeld
Ondertussen in ...
Boekenlijstje
Soms ligt de oplossing voor de problemen waarmee we kampen gewoon voor het oprapen. Laat ik een voorbeeld geven. Willen we de mondiale opgaven waar we het nu al jaren over hebben tot een goed einde brengen, dan hoeven we eigenlijk maar een ding te doen: bomen en bossen planten.
Dat stelt het onderzoeksteam dat in het wetenschappelijke tijdschrift Science berekent dat de aanplant van miljarden nieuwe bomen een effectieve manier is om klimaatverandering tegen te gaan (en dat hiervoor op de planeet ook voldoende plek is). Volgens hun berekeningen zou maar liefst 205 gigaton koolstof kunnen worden opgenomen, twee derde van wat volgens Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) de menselijke koolstofuitstoot is geweest.
Rijksbouwmeester Floris Alkemade, die ik vorige week sprak vanwege een interview met hem in het Blauwe Kamer Jaarboek – dat op 7 december verschijnt –, ziet in bosbouw de ultieme oplossing. De aanplant van bomen levert niet alleen duurzaam bouwmateriaal op voor de één miljoen woningen die we tot 2030 moeten bouwen, maar werkt tevens landschaps- en bodemherstel in de hand. Bovendien biedt het nieuwe verdienmodellen voor de landbouw, een sector die hoe dan ook het roer om moet gooien.
Een ontwerper die al enige tijd de inzet van bos bepleit is Marco Vermeulen. In dit nummer van het e-zine een korte film over zijn ontwerp Biobasecamp dat hij speciaal voor de Dutch Design Week maakte. In dit houten paviljoen – van populieren die langs de A2 bij Boxtel stonden – toont Vermeulen de vele mogelijkheden die bossen en hout bieden.
Eveneens in dit e-zine een filmpje over het kunstwerk For forest dat de afgelopen weken wereldwijde aandacht trok. Hoewel het lege voetbalstadion met 299 bomen volgens de kunstenaar niks met klimaatverandering te maken heeft, vroeg Volkskrant-redacteur Sterre Lindhout zich toch af of dit ons voorland is: ‘Stevenen we af op een tijdperk dat natuur slechts nog vanaf de tribune te bezichtigen is, na het kopen van een toegangskaartje?’
Mark Hendriks, hoofdredacteur
Foto’s Nadine van den Berg
Het Piet Soerplein in Havelte – vernoemd naar een uit het Drentse dorp afkomstige luchtvaartpionier – is heringericht. De ontwerpers van bureau Nohnik maakten van het dorpshart weer een aantrekkelijke bestemming, met ruimte voor ontspanning, ontmoeting en evenementen. Daarvoor is de Dorpsstraat, die het plein tot voor kort doorsneed, verlegd naar de westkant van het plein.
Het plein is vormgegeven als een licht glooiend landschap, rijk beplant met eikvarens en grassen en 50 nieuwe bomen. De grillige plantvakken worden begrensd door een natuurstenen zitrand. De zandkleurige bestrating van het plein wijkt af van de omliggende wegen en straten, zodat het onderscheid tussen verkeers- en voetgangersgebied helder is. In de vloer is een lijn gekerfd, een verbeelding van de recordvlucht die Piet Soer als gezagvoerder bij de KLM in 1933 maakte naar Nederlands Indië.
Project Piet Soerplein
Locatie Havelte
Ontwerper NOHNIK Architecture & Landscapes
I.s.m. Dorpsgemeenschap Havelte; Citeg
Opdrachtgever gemeente Westerveld
Uitvoering Otten Infra
Ontwerp 2016 – 2019
Realisatie 2019
VAN DE NVTL
De NVTL vernieuwt de vereniging. Daar horen ook nieuwe mensen bij. Zo is Johan Snel toegetreden tot het bestuur. Hij wordt verantwoordelijk voor de PR van de vereniging. Snel is stedenbouwkundige en conceptontwikkelaar bij AM.
Ook een nieuw gezicht op het bureau: Lucie Nijsen is als projectcoördinator toegevoegd aan het bureau in Amsterdam om de commissie Vakontwikkeling en de commissie Beroepsveld te ondersteunen. Nijsen is zelfstandig tuinontwerper en was al enkele jaren actief binnen de PR-commissie.
VAN DE BNSP
Sinds 1 oktober is Jong BNSP gestart met de BEP Talks, een online blog waarin ‘BEP’ers’, ‘PEP’ers’ en trainees hun ervaringen delen over de Beroepservaringsperiode. Heb jij te maken met de BEP of PEP, heb je vragen hierover of wil je andere gedachtes over dit onderwerp delen? Dat kan via jong@bnsp.nl.
VAN BLAUWE KAMER
Komende zaterdagmiddag 2 november organiseert Blauwe Kamer voor de tweede keer Afstudeerders in debat. Aanleiding is de presentatie van afstudeerwerk in de stedenbouw en landschapsarchitectuur in het septembernummer van Blauwe Kamer. Ook die middag: de feestelijke uitreiking van de KuiperCompagnons Afstudeerprijzen voor het beste project van een master- en van een bachelorstudent.
Tijd: 15.00-18.00
Locatie: Academie van Bouwkunst in Amsterdam.
Aanmelding via info@blauwekamer.nl
JAARBOEK 2019
Op 7 december presenteert Blauwe Kamer het Jaarboek landschapsarchitectuur en stedenbouw 2019. Deze keer reizen we af naar het Werkspoorkwartier in Utrecht. Binnenkort meer informatie over het programma.
Locatie: Werkspoorfabriek, Schaverijstraat 11, Utrecht. Vanaf 15.00 uur. Met vooraf een excursie door het Werkspoorgebied.
Aanmelden is verplicht.
Project Grote Markt
Locatie Vilvoorde, België
Ontwerper OMGEVING
I.s.m. D+A Consult; Atelier Roland Jeol; Util; OM/AR architecten
Opdrachtgever Stad Vilvoorde
Uitvoering Colas Centrum
Ontwerp 2015 – 2019
Realisatie 2018 – 2019
Omdat de parkeerplaatsen ondergronds zijn gebracht kon de Grote Markt veranderen in een stedelijke ontmoetingsruimte. Het centrale plein – met stadhuis, bibliotheek en veel horeca – kreeg een nieuwe inrichting, ontworpen door het Antwerpse bureau Omgeving.
Het met natuursteentegels belegde plein is leeg, de randen voelen intiem – door de plaatsing van banken en fietsenrekken, de aanplant van nieuwe bomen en de terrassen van de cafés en restaurants. Om de vrije middenruimte houvast te geven is voor het stadhuis een waterspeeltuin gemaakt en op de plek van de vroegere Lakenhal prijkt een moderne stadsluifel. Die vormt een prettige overgang tussen de Leuvensestraat, een besloten winkelstraat, en de weidse ruimte van de Grote Markt. Lange zittreden aan de westkant bieden zicht op de neoclassicistische gevel van het stadhuis.
PAREL VAN DE CRISIS
Toen 85 jaar geleden de eerste schop de grond in ging voor de aanleg van het Amsterdamse Bos, ging een van de grootste werkverschaffingsprojecten uit de Nederlandse geschiedenis van start. Alleen al tussen 1934 en 1939 werkten 20.000 vooral ongeschoolde werklozen mee aan de aanleg van het ‘Bosplan’, zoals het lang genoemd werd.
De geschiedenis van het Amsterdamse Bos, toentertijd het grootste stadspark ter wereld, is opgetekend in het boekje Het Amsterdamse Bos – Een geschiedenis (THOTH, € 15,–, ook beschikbaar in een Engelse uitgave). De architectuurhistorici Sofia Dupon en Jouke van der Werf weten in prettig leesbare teksten en geïllustreerd met foto’s en plantekeningen de boeiende geschiedenis van het destijds zo gewenste groene natuur- en recreatiegebied te schetsen.
Tot de verbeelding spreken nog steeds het plan – van de stedenbouwkundigen Cornelis van Eesteren en Jacoba Mulder – en de aanleg ervan. Het besloeg zes polders, op verschillende diepte, met hun eigen waterhuishouding. De monsterklus zou uiteindelijk 36 jaar duren en in 1970 vond de officiële opening plaats.
Desondanks is het Bosplan al 85 jaar hecht verbonden aan Amsterdam en een plek waar Amsterdammers – en niet te vergeten inwoners uit Amstelveen op wiens grondgebied het Bos gedeeltelijk ligt – nog steeds op allerlei manieren weten te recreëren.
HISTORISCH BESEF BIJ BEEKHERSTEL
Beken en beekdalen vormen van oudsher de landschappelijke ruggengraat van de hogere delen van Nederland. Daarmee zijn ze onlosmakelijk verbonden met de menselijke geschiedenis in die streken. En dus ligt het voor de hand om bij herstelwerk aan die beken, de cultuurhistorie uitdrukkelijk te betrekken. Dat herstelwerk vindt al op veel plekken plaats en is hard nodig. Niet alleen zijn veel beken in de afgelopen eeuw verdwenen of rechtgetrokken, ook kampen de hoge (zand)gronden het meest met de veranderende neerslagpatronen.
Meer wateroverlast (2016) en langere droogteperioden (2018, 2019), om het kort samen te vatten.
Het Handboek beken en erfgoed – beekdallandschappen met karakter (STOWA, gratis te bestellen of te downloaden) levert een belangrijke bijdrage aan het klimaatbestendig maken van de beekdallandschappen. Het boek is in de eerste plaats een handboek voor werknemers van waterschappen die met beekherstel te maken krijgen, en verder voor professionals en beleidsmakers die met het onderwerp bezig zijn. Het biedt een systematische benadering van erfgoed bij beekherstel (inclusief een onvermijdelijke samenvatting in elf ‘Gouden regels’), maar vooral een schat aan voorbeelden (in woord en beeld) van de rijke cultuurhistorie in beekdallandschappen en hoe wordt gewerkt aan het herstel van deze onmisbare landschappen.
HUISWERK VOOR DE CHINA-TRAVELLER
Sinds de val van de Berlijnse Muur (‘het einde van de geschiedenis’) leefde het idee dat de wereld gestaag op weg was naar democratisering westerse stijl. Zo ook China, dat onder president Deng Xiaoping de deur open zette voor markthervormingen en daarmee onvermijdelijk koos, zo dachten we hier, voor economische, politieke en culturele aansluiting bij de overwinnaars van de Koude Oorlog.
Dat is een illusie, zo legt oud-journalist en China-watcher Jan van der Putten uit in zijn boek Fabels over China – Hardnekkige westerse misvattingen over de nieuwe wereldmacht. China is de afgelopen decennia niet op weg gegaan om braaf deel te worden van de familie van naties, maar ambieert het om leider te worden van de wereld: economisch, politiek en militair. Op zijn eigen voorwaarden. Of, zoals Van der Putte schrijft: ‘China heeft uit het Westen wel Coca-Cola, McDonald’s en Starbucks binnengehaald, maar niet de democratie. China gaat zijn eigen weg en is eerder de westerlingen aan het veranderen dan omgekeerd.’
Het boek biedt de China-bezoeker niet zozeer een rijtje do’s en dont’s waarmee je al te grote schade in het sociaal contact voorkomt (‘Prijs de schoonheid van [de] stad [van je beoogde Chinese partner], ook als die eruitziet zoals zoveel moderne Chinese steden: een deprimerend mengsel van grauwe hoogbouw en architectonische gedrochten’). Met een bombardement van ontkrachte misvattingen en een vlijmscherpe duiding van de huidige politieke (wereld)verhoudingen, leer je langzaam te begrijpen wat er omgaat in het hoofd van ‘de Chinees’.
Nuttig voor de ontwerper die China aan zijn opdrachtportefeuille wil toevoegen. En voor iedereen die belangstelling heeft voor de schuivende panelen op het wereldtoneel.
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.