De groene scheggen van Amsterdam
Een duurzame campus van Adidas
Binnenkijken bij Wurck
Project in beeld
Ondertussen in ...
Binnenkijken bij ...
Even ging er een siddering door de vakwereld. Een non-profitclub van wijze mannen en vrouwen – verenigd onder de naam Denkwerk – pleitte in een eerder deze maand gepubliceerd advies voor een nationale ruimtelijke ordening. Eindelijk geen usual suspects, zoals rijksbouwmeester Floris Alkemade of landschapsarchitect Adriaan Geuze, maar verstandige mensen van buiten de beroepsgroep (waaronder oud-minister Hans Wijers) die vaststellen dat zonder nationale aansturing de ruimtelijke kwaliteit van onze steden en landschappen het zwaar te verduren krijgt. Op sociale media werd het advies met gejuich ontvangen.
Maar dat was voordat enkele kranten aandacht schonken aan het advies en duidelijk werd hoe ver de opstellers eigenlijk van het vakgebied afstaan. Vooral de aanbevelingen voor de woningbouwopgave wekken verbazing. Denkwerk beweert dat in onze steden voor slechts 35 procent van de te bouwen woningen plaats is. Hun devies luidt dan ook: bouw in het landschap en de overheid moet bepalen waar. Het is alsof de heren en dames de Tweede nota uit 1966 hebben afgestoft, en opnieuw groeikernen willen aanwijzen.
De enorme bouwopgave wordt bovendien nergens in verband gebracht met verduurzaming (gaan we over op houtbouw?) en de vraag voor wie al die woningen (het rapport rept van 1,4 miljoen tot 2050) nodig zijn wordt niet beantwoord. Ter afsluiting tovert Denkwerk een oud konijn uit de hoge hoed: de woningnood is een kans om de natuur in Nederland te versterken. Het is een knap staaltje ontwikkelaarstaal – de indruk van een bouwlobby dringt zich op.
Gelukkig komen vanuit de vakwereld verstandige reacties. Joks Jansen en Cees-Jan Pen fileren het advies op het platform gebiedsontwikkeling.nu. Zij schrijven: ‘De roaring twenties van nu vragen niet om planologische nostalgie, maar om eigentijdse concepten die ons land duurzaam klimaatbestendig maken.’ Jaap Modder heeft op Twitter minder woorden nodig om zijn afkeer van het advies te laten blijken: ‘Wat een ondraaglijke borrelpraat. Het kan meteen door naar de kattenbak.’
Mark Hendriks, hoofdredacteur
Pleitnota voor het groen rond Amsterdam
Eind vorig jaar is onder grote belangstelling het Manifest van de Scheggen gepresenteerd. Daarin wordt aandacht gevraagd voor de belangrijke rol die de Amsterdamse groene scheggen spelen in de ontwikkeling van de stad. Bij de stadsontwikkeling is een focus op verdichting en infrastructuur is niet voldoende – investeringen in de kenmerkende groengebieden zijn evenzeer noodzakelijk. Ze bieden recreatieruimte, brengen stadbewoners in contact met de natuur en bevatten ruimte voor verkoeling en waterberging. De tien aanbevelingen die het manifest doet zijn gebaseerd op ontwerponderzoek dat door het architectuurcentrum Arcam en ontwerpbureau Boom Landscape is geïnitieerd. De tien scheggen zijn door vier bureaus – naast Boom Karres en Brands, Lama en Flux – onder de loep genomen.
Zo stelt Karres en Brands voor om in de Amstelscheg ruimte te maken nieuwe natuur, natuurinclusieve landbouw en klimaatadaptatie – stuk voor stuk ingrepen waarmee veenvorming gestimuleerd wordt. Lama pleit ervoor om een deel van het Amsterdamse Bos (met zes miljoen bezoekers per jaar de drukst bezochte scheg) om te bouwen tot voedelbos. Het versnipperde landschap van de Brettenscheg (tussen Westerpark en de Noordzee) moet toegankelijk worden voor de vele stedelingen die aan de randen wonen. Boom Landscape denkt aan een netwerk van ‘groene functies’, zoals gaarden, volkstuinen of sportweides. En Flux roept op om in de Zaanse scheg 30 miljoen bomen te planten. Daarmee krijgt het nukkige veenlandschap weer betekenis, onder meer als klimaatbuffer en recreatief landschap.
Project Manifest van de Scheggen
Locatie Amsterdam
Ontwerper Boom Landscape; Flux landscape Architects; Lama landscape architects; Karres en Brands landschapsarchitecten
Opdrachtgever Arcam; Boom Landscape
Financiering Stimuleringsfonds Creatieve Industrie; Van Eesteren-Fluck & Van Lohuizen Stichting; provincie Noord-Holland
Ontwerp 2019
VAN DE NVTL
De jaarlijkse NVTL-meet up vindt plaats op 5 maart in het nieuwe kantoor van West 8 op Katendrecht, Rotterdam. Startpunt om 13.00 uur is Rotterdam Centraal voor een rondleiding te voet langs projecten van West 8. Vanaf 15.00 uur ben je welkom op het kantoor van West 8, in het prijswinnende Fenix I gebouw, waar West 8-directeur Adriaan Geuze en NVTL-voorzitter Ben Kuipers de aftrap geven van de meet up.
Startlocatie: Rotterdam Centraal
Tijd: 13.00-18.00 (afsluiting met borrel)
Toegang alleen voor NVTL-leden, inschrijven kan hier
VAN DE BNSP EN NVTL
BNSP en NVTL organiseren samen de themadag woonwijk als noviteit. Sprekers zijn Emiel Reiding (NOVI), Bertram de Rooij (Nederland 2120), Co Verdaas (hoogleraar gebiedsontwikkeling) en Michelle Provoost (Crimson historians and urbanists). BNSP-bestuurslid Jacqueline Tellinga gaat in op woonwijk als noviteit.
Datum: 6 februari
Tijd: 10.00-15.30 (aanvang borrel)
Locatie: Pakhuis de Zwijger, Amsterdam
VAN DE BNSP
Komende vrijdag, 31 januari, kun je nog aansluiten bij een excursie in Leidsche Rijn. Stedenbouwkundige Willem Lucassen (Jo Coenen Architects & Urbanists en supervisor Leidsche Rijn Centrum) geeft een inleidende presentatie gevolgd door een rondleiding door het plangebied.
Startlocatie: RAUM | Berlijnplein 520 Utrecht
Tijd: 13.30-16.30
VERS BLOED VOOR BLAUWE KAMER
De redactie van Blauwe Kamer krijgt versterking van twee nieuwe redactieleden. Hannah Schubert is landschapsarchitect en werkt voor het Amsterdamse bureau B+B. Stedenbouwkundige Hester van Gent is werkzaam bij de gemeente Utrecht en heeft een freelancepraktijk als schrijver en onderzoeker.
kijktips voor januari
De keerzijde van landaanwinning in Singapore
De miljoenenstad Singapore blijft het kleine eiland waarop het gebouwd is uitbreiden. Die landaanwinning is omstreden, niet alleen vanwege klimatologische redenen, maar ook door de omstandigheden waaronder de bouwvakkers aan de vergroting van het eiland werken. De film volgt een rechercheur die de verdwijning van een Chinese gastarbeider onderzoekt. Met veel beelden van bouwkranen in een verder nagenoeg leeg landschap. De film draaide vorig jaar op het Internationale Filmfestival Rotterdam.
Hoe Nederland de wereld voedt
Terwijl in Nederland een discussie woedt over de toekomst van de landbouw, vergaapt de rest van de wereld zich aan onze agrarische innovaties, met name die in de tuinbouw. Op Archdaily verscheen een artikel waarin vol verwondering wordt beschreven ‘how the Dutch feed the world’ – en hoe architectuur daar een rol in speelt. Aanleiding voor het stuk is de fotoserie The Greenhouse Series van de Duitse fotograaf Tom Hegen. Zijn luchtbeelden van helverlichte kassen – waar onder ledverlichting het hele jaar door gewassen geteeld worden – tonen een futuristisch landschap waar in ieder geval de Archdaily-redacteur zich aan verlekkert. De neutrale kijker weet wel beter: de technologische prestaties zijn wonderbaarlijk, maar de landschappelijke impact niet altijd even wenselijk.
Leven in de banlieu
Ook op het Rotterdamse Filmfestival, maar dan dit jaar: de film Les Miserables – en dan niet de negentiende-eeuwse klassieker van Victor Hugo, maar een hedendaagse verfilming over het leven in de Parijse voorstad Les Bosquets, een wijk vol armoedige flats. We volgen politieagent Stéphane die zich vanuit de provincie heeft laten overplaatsen. Op zijn eerste dag beleeft hij in dit rumoerige district een vuurdoop die door merg en been gaat.
ondertussen in ... Beieren
Foto Hanns Joosten
Project uitbreiding campus hoofdkantoor Adidas
Locatie Herzogenaurach, Duitsland
Ontwerper LOLA Landscape Architects
I.s.m. WGF Objeckt Nürnberg; WPW Saarbrücken; Yamato
Opdrachtgever Adidas AG
Uitvoering Max Bögl and Biedenbacher
Omvang 14,3 ha
Ontwerp 2015 – 2019
Realisatie 2018 – 2019
De campus van het hoofdkantoor van sportfabrikant Adidas, aan de noordwestkant van stad Herzogenaurach in het Duitse Beieren, wordt uitgebreid op het terrein van een voormalige vliegbasis. Het landschapsontwerp van het Rotterdamse bureau Lola Landscape Architects bevat vier stervormige pleinen en een nieuwe vijver. Het zuidelijk deel is onlangs in gebruik genomen, het noordelijk deel wordt dit jaar uitgevoerd. De vijver is een natuurlijke grens tussen het openbare en private deel. Het kunstmatige meer vangt water op bij hevige regenval, dient als waterbuffer in tijden van droogte en zorgt voor koeling in het door COBE Architects ontworpen kantoorgebouw Halftime. De stervormige pleinen (in geel en rood) zijn ontmoetingsplekken en bieden ruimte voor sport en beweging, met onder meer velden voor voetbal en hockey, een skatepark en trampolines. De ‘rode ster’ heet bezoekers welkom met een bronzen standbeeld van oprichter Adi Dassler en een walk of fame, met voet- en handafdrukken van sporthelden als voetballer Zinedine Zidane en tennisser Stan Smith. Tussen de pleinen en langs de paden bevinden zich tuinen en zitplaatsen, waaronder een 54 meter lange bank van de Nederlandse ontwerper Chris Kabel.
Binnenkijken bij... wUrck
Bij zijn oprichting in 2006 vestigde wUrck zich in een oud, industrieel pand, ietwat perifeer gelegen in de Waalhaven in Rotterdam-Zuid. Betaalbaarheid ging hier hand in hand met de
charme van een pionierslocatie. Bonus: een verbluffend uitzicht over de Nieuwe Maas, met de skyline van het stadscentrum op de achtergrond. Dertien jaar later, in 2019, was het bureau
uit zijn jasje gegroeid. Nu kwam de vraag op tafel of de pionierslocatie nog wel bij het bureau paste – of moest er worden ‘opgeschaald’, en iets worden gezocht in het stadscentrum?
De vier partners besloten, in overleg met de pandeigenaar, te doen wat goed was voor de stad: het versleten kantoor verduurzamen, uitbreiden en toekomstbestendig maken. Mocht het door
de toenemende populariteit van Rotterdam binnenkort nog wat worden met de herontwikkeling van de Waalhaven, dan staat er nu in ieder geval al één pareltje te blinken. En binnen zorgen
een extra verdieping en twee nieuwe vides voor een ruimtelijk dynamisch kantoorlandschap.
Foto Jan de Vries
Nog geen abonnee, maar wel benieuwd naar de volgende editie?
Kijk hier voor onze abonnementen en aanbiedingen.
Mocht u als Blauwe Kamerabonnee het e-zine niet in uw e-mail ontvangen
dan beschikken wij mogelijk niet over uw juiste e-mailadres.
U kunt uw e-mailadres hier
doorgeven.